Wat ik begrijp uit Brian Greene’s boek ‘Until the end’ is, that consciousness matters!!!

Brian Greene On Consciousness
MP4 bestand – 9,0 MB 473 downloads

In het begin spreekt Greene over:

‘deeltjes (elementair en atomair) kúnnen niet zomaar bewustzijn creëren…..er zou zoiets kunnen zijn als een ‘bewustzijnsveld’ waaruit deze deeltjes ’n vorm van bewustzijn kunnen aftappen, óf…..de afzonderlijke deeltjes zouden al een soort van ‘proto-bewustzijn’ kunnen hebben: al die deeltjes bij elkaar creëren een gigantisch bewustzijnsveld.

Van beide mogelijkheden ben ik zelf overtuigd: 

…..ik denk dat ’t bewustzijn een bepaalde structuur is waar we ons niet van bewust zijn, maar wat door iedereen en dus óók door elk (micro)organisme wel degelijk en wezenlijk wordt beleefd.
Ik ben er zelfs van overtuigd, dat ook anorganische stoffen ‘zich op één of andere manier bewust zijn van elkaar’.
Atomen, elektronen en subatomaire deeltjes voelen hun omgeving aan of elkaars nabijheid en wisselen informatie uit, zelfs op zeer grote afstand van elkaar.

Denk hierbij aan Quantum tunneling en  Verstrengeling van deeltjes 

Het is de structuur, het patroon, wat informatie tot informatie maakt. Wat zijn dan die structuren en wat zijn hun samengestelde eigenschappen? Het zijn niet de samengestelde deeltjes zelf en hun eigenschappen, maar het is de structuur van informatie dat er echt toe doet.

Eigenlijk zoals bij ons…..wat doe je op een bepaald moment, op een bepaalde plaats, in een bepaalde gemoedstemming op iets afgestemd, met informatie dat binnenkomt of op je afkomt? Wat word je je dan bewust, wat doet het met je en wat doe je ermee?

Je volgt een zeker patroon, dat op dát moment het beste voor je is. Het is alsof je ergens uit kunt putten.

Mijn eigen interpretatie van het ontstaan van het bewustzijn is (hoewel ik geen wetenschapper ben), dat een 'bewustzijnsveld' tijdens de inflatie van het heelal, het gehele universum is gaan opvullen. Waaruit alle mogelijke vormen van bewustzijn kunnen worden 'afgetapt'.

Dit bewustzijnsveld ontstond tegelijk met het elektromagnetisch veld, samen met de andere 4 fundamentele natuurkrachtsvelden en het Higgsveld.

Al deze velden vinden hun oorsprong in één gebundeld Quantumveld, van waaruit het Universum zich middels exponentiële uitdijing heeft kunnen ontplooien.

Net als een magnetisch veld, dat een magnetische kracht op bewegende elektrische ladingen uitoefent, zou er dus ook een alles doordringend bewustzijnsveld kunnen zijn, waaruit alle mogelijke vormen van bewustzijn kunnen worden 'afgetapt'.

Alle energievelden werden samen met de toen nog verenigde natuurkrachten, in een exponentiële kracht letterlijk de ruimte ingeslingerd. Denk hierbij ook aan het Higgsveld die de gehele ruimte opvulde, waaruit elementaire deeltjes hun massa 'konden aftappen'.

Het Bewustzijn wás er dus al bij aanvang en ik zie het als een 'fundamenteel noodzakelijk reactiemechanisme', aanvankelijk op quantumniveau, wat aan de basis lag van elementaire ontwikkeling (zie tunneling en verstrengeling boven de afbeelding).

(let wel: ik doel hier dus zéker niet op het panpsychisme, dat er vanuit gaat dat....alle materie en zelfs het universum als geheel, bezield zou zijn.) 

Omdat het bewustzijn waakzaam aan de basis ligt van elke denkbare reactie, is dit reactiemechanisme mogelijk gekopieerd kunnen worden door de eerste cellen, en kwam hiermee het bewustzijn op cellulair niveau terecht. Dit werd ruim 3,5 miljard jaar later ook weer door de allereerste eenvoudige hersencellen gekopieerd: een primitief wezenlijk bewustzijn van reageren en aanvoelen, en nog 'ns 450 miljoen jaar later, door het aanvankelijk instinctieve denken van de mens.

Evolutie Van De Hersenen
MP4 bestand – 24,4 MB 502 downloads

Het volgende over het menselijk bewustzijn citeer ik uit m'n andere site

Dr. Stuart Hameroff een Amerikaanse anesthesist en medisch specialist ontwikkelde samen met Roger Penrose, Brits wis- en natuurkundige, de Orchestrated Objective Reduction (Orch-OR) een bewustzijnstheorie. Hierin wordt verondersteld dat ons bewustzijn een Quantumproces zou kunnen zijn, dat in gang wordt gezet door microtubuli in de hersencellen. (er is hierover veel scepsis: de wereld van het quantum speelt zich namelijk af bij een temperatuur dichtbij het absolute nulpunt van -273°C ). Maar het is mogelijk, dat het 'microtubuli-mechanisme', het quantumproces heeft gekopieerd!!

Stuart Hameroff:

"De aard van het bewustzijn blijft mysterieus en diepgaand belangrijk, met existentiële, medische en ook spirituele implicaties. We ervaren hoe het is om bewust te zijn - om bewustzijn te hebben, een bewust 'verstand' te hebben.....maar wie of wat 'zijn wij' die zulke dingen echt kunnen weten? Hoe moet de subjectieve aard van de fenomenale ervaring - ons 'innerlijke leven' - in wetenschappelijke termen worden uitgelegd?"

Wat bewustzijn in wezen is, en hoe het tot stand komt, blijft mysterieus. De algemene aanname in de moderne wetenschap en filosofie is, dat het bewustzijn voortkomt uit een complexe berekening van hersenneuronen....een berekening van het neuronale afvuren ('spikes') en synaptische transmissies, worden zelfs gelijkgesteld aan binaire 'bits' in het digitale computergebruik.

Bewustzijn wordt verondersteld emergent te zijn, 'tevoorschijn' te komen uit complexe neuronale berekeningen en is tijdens de biologische evolutie ontstaan ​​als een aanpassing van levende systemen, dat niet wezenlijk verbonden is met de oorspronkelijke structuur van het universum, extrinsiek aan de make-up van het universum. Aan de andere kant beschouwen spirituele en contemplatieve tradities, en ook sommige wetenschappers en filosofen, het bewustzijn als intrinsiek, 'geweven in de structuur van het universum. In deze opvattingen gingen bewuste voorlopers en Platonische vormen vooraf aan de biologie, die al die tijd bestond in de fijne schaalstructuur van de werkelijkheid."

De oorsprong van het bewustzijn weerspiegelt onze plaats in het heelal, is het wezen van ons bestaan. Ontwikkelde het bewustzijn zich uit complexe ‘berekeningen’ in de hersencellen, zoals wetenschappers veronderstellen? Of was bewustzijn er al in de een of andere vorm, zoals anderen beweren.

Zelf veronderstel ik het laatste, zoals ik aantoon in mijn eigen interpretatie van het bewustzijnsveld.

 

Het onderzoek van Hameroff omvat controversiële theorie van bewustzijn, die is  ontwikkeld in de afgelopen 20 jaar samen met eminente Britse natuurkundige Sir Roger Penrose. Het wordt 'georkestreerde objectieve reductie' ('Orch OR') genoemd, het suggereert dat het bewustzijn voortkomt uit kwantumtrillingen in eiwitstructuren, microtubuli genoemd, in de neuronen van de hersenen. Trillingen interfereren, storten in en resoneren. Het bewustzijn wordt gegenereerd en uiteindelijk worden verbindingen gemaakt met 'diepere orde rimpelingen in de ruimtetijdgeometrie'. Bewustzijn heeft veel weg van georkestreerde muziek. Zie verderop.

De meeste organellen zweven niet vrij in een cel. Door de hele cel is een groot aantal draadvormige structuren te vinden, die de functies hebben van 'skelet' en 'spieren', dit zijn de microtubuli en de microfilamenten.

Dit skelet, dat uit minuscule buisjes bestaat met een dikte van zo'n 25 nanometer (1nm = 1 miljoenste mm), is o.a. van belang voor het transport van voedingsstoffen van de zenuwcel.

Microtubuli spelen een belangrijke rol bij het transport van sommige onderdelen binnen de cel. Het transporteren zelf wordt gedaan door motoreiwitten, zoals kinesine en dyneïne. Deze 'pakken' de te vervoeren deeltjes vast en slepen ze langs microtubuli naar de plaats van bestemming. Daarbij bewegen deze eiwitten op een manier die nog het meest doet denken aan lopen: het eiwit heeft twee "voetjes" waarmee het beurtelings bindt aan de vezel.

Motor Protein Walking On Microtubule
MP4 bestand – 3,8 MB 491 downloads

Orchestrated Objective Reduction ( Orch OR ) is een een controversiële theorie die veronderstelt dat bewustzijn z’n oorsprong vindt op het quantumniveau in neuronen , in plaats van de conventionele opvatting dat het een product is van verbindingen tussen neuronen. Het mechanisme wordt beschouwd als een quantumproces dat objectieve reductie wordt genoemd en dat wordt georkestreerd door cellulaire structuren die microtubuli worden genoemd .

  • Objectieve reductie

Penrose suggereert dat objectieve reductie juist geen willekeur of algoritmische werking vertegenwoordigd, maar een non-computable (niet-berekenbare) invloed in de ruimtetijd geometrie.

  • In een atoom bevinden elektronen zich in een waarschijnlijkheidsveld om de kern, en bij elke waarneming bevinden ze zich ergens anders in dat veld.

De plaats en de impuls (de maat voor de snelheid) van een elektron kunnen niet tegelijkertijd gemeten worden: we kunnen dus nooit exact weten waar het elektron zich bevindt en hoe snel die gaat: het onzekerheidsprincipe van Heisenberg.

Waarneming is niet mogelijk zonder het geobserveerde object fundamenteel te veranderen.

Bij een waarneming worden de ontelbare mogelijkheden (waarschijnlijkheidsgolven) gereduceerd tot één enkel gegeven, namelijk de plaats waar het deeltje zich op dát ene waargenomen moment bevindt.

Dit wordt door Penrose ‘objectieve reductie’ genoemd: het reduceren door objectieve waarneming.

Men is tot de conclusie gekomen dat de waarnemer bepaalt, waar en hoe het deeltje zal worden waargenomen. Een observatie beïnvloedt het resultaat van de waarneming, omdat alles met alles verbonden is. Er is dus geen sprake meer van  objectiviteit tijdens een waarneming (iets is objectief als het onafhankelijk is van de waarneming of voorkeur).

En dat geldt zowel voor een experiment als voor het dagelijks leven.

Elke (waarneming van de) werkelijkheid is dus subjectief, want het bewustzijn van de waarnemer bepaalt wat zal worden waargenomen. 

De theorie zou het harde probleem van het bewustzijn beantwoorden en het mechanisme van vrije wil (die nauw verbonden met de begrippen morele verantwoordelijkheid, lof, schuld en andere oordelen die alleen van toepassing zijn op acties die vrij gekozen zijn. Vrije wil houdt ook verband met de concepten van advies, overtuiging, beraadslagingen verbod).

  • Het harde probleem van het bewustzijn is het probleem van het uitleggen waarom en hoe we qualia hebben: momenten van subjectieve, bewuste ervaringen.
  • Voorbeelden van qualia zijn ‘het waargenomen gevoel van pijn’ bij hoofdpijn, de smaak van wijn, de roodheid van een avondhemel

De hypothese combineert benaderingen uit de moleculaire biologie , neurowetenschappen , farmacologie , filosofie , kwantuminformatietheorie en quantumzwaartekracht .

Terwijl gangbare theorieën beweren dat bewustzijn naar voren komt naarmate de complexiteit van de berekeningen die worden uitgevoerd door cerebrale neuronen toeneemt, stelt Orch OR

  • Dat bewustzijn gebaseerd is op niet-berekenbare kwantumverwerking uitgevoerd door qubits die collectief zijn gevormd op cellulaire microtubuli, een proces dat aanzienlijk wordt versterkt in de neuronen.
  • Quantuminformatie (in de hoedanigheid van qubits) zou gebaseerd zijn op oscillerende dipolen die op elkaar geplaatste resonantieringen vormen in banen door roosters van microtubuli.
Electric Dipole Simulation
MP4 bestand – 3,2 MB 451 downloads

De oscillaties zijn ofwel elektrisch, vanwege ladingsscheiding, ofwel magnetisch, vanwege elektronenspin - en mogelijk ook vanwege kernspins - die optreden in de frequentie-bereiken van gigahertz , megahertz en kilohertz.

Orkestratie verwijst dus naar het hypothetische proces waarmee verbindende eiwitten (MAP's: eiwitten die interageren met de microtubuli van het cellulaire cytoskelet) bepaalde qubit-toestandsveranderingen beïnvloeden of orkestreren, gebaseerd op The Penrose interpretation: de interpretatie van de kwantummechanica, die het bestaan van een objectieve drempel voor de ineenstorting van de quantum-staten postuleert

Orch OR is vanaf het begin bekritiseerd door wiskundigen, filosofen en wetenschappers. De kritiek concentreerde zich op drie punten:

  • Penrose's interpretatie van Gödels stelling
  • Penrose's zwakke redenering die niet-berekenbaarheid koppelt aan kwantumgebeurtenissen. Hij is alsof hij zoekt naar een conclusie die het beste past bij hetgeen waargenomen is.
  • De ongeschiktheid van de hersenen om de door de theorie vereiste kwantumfenomenen te huisvesten, aangezien het te "warm, nat en lawaaierig" wordt geacht om coherentie te vormen.

Je hoort dus kritische geluiden tegen het benoemen van quantumeigenschappen op andere niveaus dan waar ze behoren:

"There is a basic criterion for the physical situation where quantum effects are relevant: this is when wave functions of interacting objects overlap".

In 2014 publiceerden Penrose en Hameroff uitvoerige reacties op deze kritiek en herzieningen van veel van de perifere aannames van de theorie, met behoud van de kernhypothese.

Fragment uit een lezing te vinden op YouTube

Dr Stuart Hameroff Quantum Consciousness And Its Nature In Microtubules
MP4 bestand – 29,3 MB 484 downloads

Sir Roger Penrose is een vooraanstaand wiskundig fysicus, en momenteel emeritus hoogleraar wiskunde aan de universiteit van Oxford. Zijn onderzoeksinteresses omvatten vele aspecten van de meetkunde, waarbij hij bijdragen heeft geleverd aan de theorie van niet-periodieke betegelingen, Penrose Tiles. 

Zijn belangrijkste onderzoeksprogramma is het ontwikkelen van de 'Twistor theorie', die  meer dan 30 jaar geleden is ontstaan ​​als een poging om Einsteins algemene relativiteitstheorie te verenigen met de kwantummechanica. Net als bij de snaartheorie heeft de twistor theorie enkele wiskundige inzichten opgeleverd in de bestaande theorieën van de fysica.

Penrose heeft ook 'n aantal boeken geschreven over het verband tussen fundamentele fysica en het menselijk (en dierlijk) bewustzijn. In 'The Emperor's new mind' stelt hij dat bekende natuurwetten ontoereikend zijn om het fenomeen 'bewustzijn' te verklaren. Hij stelt de kenmerken van deze nieuwe fysica voor en specificeert de vereisten, voor een brug tussen klassieke- en quantummechanica, wat voor hem de quantumzwaartekracht is.

Roger Penrose Why Explore Cosmos And Consciousness
MP4 bestand – 26,6 MB 446 downloads
Roger Penrose Quantum Physics Of Consciousness
MP4 bestand – 24,3 MB 472 downloads

Wat me opviel in dit interview:

Het voor de hand liggende ding om te zeggen over Roger Penrose - in deze context - is dat hij geen neurowetenschapper is en dus onbekend was met de structuur van de microtubules. Penrose is op de eerste plaats een briljant wiskundig natuurkundige. Het is nog steeds not done om in de wetenschap te debatteren over de verklaringen voor het bewustzijn. Het is daarom niet verwonderlijk dat Penrose heeft samengewerkt met de anesthesioloog Stuart Hameroff om tot deze neurowetenschappelijke inzichten te komen. Ook (en dit geeft hij aan in het eerste interview) familiaire banden een grote rol en zijn secundaire studierichting.

Waar ikzelf moeite mee heb, is dat Penrose de inflatie van het heelal beschrijft als een fantasie.

In een paper wordt een nieuw bewijs gepresenteerd, dat ons universum slechts één fase is in een potentieel oneindige cyclus van kosmische afsterving en wedergeboorte.

Volgens de standaardkosmologie onderging het universum vlak na de "oerknal" een ultra korte maar uitzonderlijk intense expansie. Deze periode van inflatie zou alle onregelmatigheden in de structuur van het vroege universum hebben gladgestreken, wat zou hebben geleid tot de zeer uniforme kosmos die we om ons heen waarnemen. 

Penrose heeft echter een rivaliserende theorie ontwikkeld die bekend staat als "conforme cyclische kosmologie " (CCC), die stelt dat het universum uniform werd vóór, in plaats van na, de "oerknal". Het idee is dat het universum cycli van de ene aeon naar de volgende, elke keer oneindig klein en ultraglad begon voordat het zich uitbreidde en klonten materie genereerde, om uiteindelijk  sterren en sterrenstelsels te vormen. Die materie wordt uiteindelijk opgezogen door superzware zwarte gaten, die op zeer lange termijn verdwijnen door continu Hawking-straling uit te zenden. Dit proces herstelt de uniformiteit en vormt de basis voor de volgende "oerknal".

Zelf heb ik moeite met de term "oerknal", wat behalve een cynische benaming was van Fred Hoyle, ook een misplaatst begrip van het woord 'knal'. Er was helemaal geen 'knal te horen', want er was aanvankelijk niets om het geluid te doen weerkaatsen. Voor mij is de inflatie, de extreme expansie in een ultra korte tijdspanne, de 'knal' van dat ene moment. Of er meerdere of parallelle universa bestaan is voor mij een filosofische benadering.  

Penrose stelt ook dat de snaartheorie van de fysieke realiteit is afgeweken door zes extra verborgen dimensies te voor te stellen, en waarschuwt dat de modieuze aard van een theorie ons oordeel over de aannemelijkheid ervan kan vertroebelen. In het geval van de kwantummechanica heeft het verbluffende succes bij het verklaren van het atomaire universum geleid tot een veronderstelling, dat het ook moet gelden voor redelijk zware objecten, en Penrose zou mogelijke veranderingen in de quantumtheorie willen voorstellen. De samenwerking met Hameroff zou een aanzet kunnen zijn. 

De volgende en meerdere mechanismen van het quantum, beschreef ik ook al op m'n andere site: Heelalstructuren.com/quantummechanica

"Quantumcoherentie in de microtubuli" d.w.z. een samenhang op quantumniveau binnen deze structuren.

Quantummechanica werkt voornamelijk binnen de allerkleinste deeltjes die bijna geen massa hebben, zoals elektronen die veel krachten uit de quantumwereld ondervinden. Is een object iets zwaarder, dan nemen andere krachten het over en vallen de quantumgolven weg in ruis. En microtubuli horen bij een 'zware, warme en natte wereld'. Onderzoekers die doorgaans quantumverschijnselen bestuderen,  isoleren deeltjes bij temperaturen die het absolute nulpunt naderen - waarbij zowat alle deeltjesbewegingen tot stilstand komen.  Maar zoals ik al eerder aangaf kúnnen binnen de warme en natte wereld quantumeigenschappen worden gekopieerd. Het zijn wel dé eigenschappen, die aan de basis liggen van het ontstaan van het universum.  Bovendien zijn er veel beweringen dat de quantummechanica een sleutelrol speelt in de oorsprong en/of werking van biologische organismen. 

Biologische quantumcoherentie.

Enkele jaren geleden werd de wereld van de wetenschap geschokt, toen een document werd gepubliceerd met experimenteel bewijs dat quantumcoherentie in bacteriën bij de fotosynthese plaatsvindt. Volgens onderzoek blijken biologische systemen uitzonderlijk veel quantumcoherentie te vertonen, zowel in het microscopische als in het grotere. Het zou zelfs kunnen zijn, dat elk biologisch systeem één quantumcoherent geheel is. Dat geldt beslist voor eencelligen en waarschijnlijk ook voor een systeem dat uit vele quantumcoherente cellen is opgebouwd. 

Quantumbiologie probeert te begrijpen of quantummechanica een rol speelt in biologische processen. Recent onderzoek heeft al aangetoond dat verschijnselen zoals fotosynthese, ademhaling, vogelnavigatie en zelfs de manier waarop we denken allemaal worden beïnvloed door de kwantummechanica. 

Jim Al-Khalili, Professor of Physics and Co-Director of the Centre for Quantum Biology at the University of Surrey, said: “With the University of Surrey now hosting the world’s first doctoral training centre in quantum biology and training PhD students in this interdisciplinary field, we felt it was a good time tell the world something about its origins.

Bron:  University of Surrey. Published: 12 December 2018 

Een kort fragment

The Secrets Of Quantum Physics With Jim Al Khalili
MP4 bestand – 26,6 MB 531 downloads

Europese Roodborstjes zijn zich bewust van, en oriënteren zich op aardmagnetische veldlijnen met behulp van de hierboven beschreven quantumcoherentie.

Het mysterie achter de manier waarop vogels navigeren, kan eindelijk worden opgelost: het is niet het ijzer in hun snavel dat een magnetisch kompas levert, maar een eiwit in hun ogen waarmee vogels de magnetische veldlijnen van de aarde kunnen 'zien'. De signaal-eiwitten in het oog zijn cryptochromen (Cry4)- fotoreceptoren die gevoelig zijn voor blauw licht, die zowel in planten als dieren voorkomen. Deze eiwitten spelen een rol bij het ritme van de schommeling in de biochemische, fysiologische en gedragsfuncties om zich te oriënteren door magnetische velden te detecteren, een gevoel dat magnetoreceptie wordt genoemd. Het best bestudeerde voorbeeld van magnetoreceptie bij trekvogels is het Europese roodborstje (Erithacus rubecula), die het magnetische veld van de aarde gebruikt om hun weg te vinden tijdens migratie. Bronnen: Science Alert // Theoretical and Computational Biophysics Group

a. Het netvlies zet beelden van het optische systeem van het oog om in elektrische signalen die worden verzonden langs de lichtgevoelige ganglioncellen die de optische zenuw naar de hersenen vormen.

b. en c. retina-segment (netvlies-segment) en uitvergroting van de lagen van het netvlies: layers-of-the-retina. Het netvlies bestaat namelijk uit verschillende cellagen. De primaire signalen die ontstaan ​​in de buitenste segmenten van de staafjes en de kegeltjes worden doorgegeven aan de horizontale, de bipolaire, de amacrine en de ganglioncellen.

d. e. f. Het primaire signaal wordt gegenereerd in het receptor-eiwit rhodopsine, schematisch weergegeven. De rhodopsine bevattende membranen vormen schijven (discs) met een dikte van ± 20 nm, die óók weer ± 20 nm van elkaar verwijderd zijn.

Het vermeende magnetisch-veld-gevoelige eiwit cryptochroom kan op een specifiek georiënteerde wijze tussen de schijven van het buitenste segment van de fotoreceptorcel worden gelokaliseerd, zoals schematisch weergegeven in paneel d. De cryptochromen (f) zouden ook op een specifiek georiënteerde wijze bevestigd kunnen zijn aan het membraan van het binnenste segment van de fotoreceptorcel (f).

De proteïne cryptochroom (Cry4) bevindt zich ook in het netvlies van de vos.

Die eerst op z'n gehoor afgaat, zich bewust is van magnetische veldlijnen en met bewegingen van z'n kop het noorden bepaalt. Op die manier 'ziet' de vos een prooi de magnetische veldlijnen passeren.

Poolvos Voelt Aardmagnetisch Veld
MP4 bestand – 7,4 MB 446 downloads

Wanneer de poolvos hoge sprongen maakt op kleine prooien zoals muizen en veldmuizen, hebben ze de neiging om in een noordoostelijke kompasrichting te springen. Een studie heeft uitgewezen dat wanneer gedomesticeerde honden niet aangelijnd zijn en het magnetische veld van de aarde kalm is, ze de voorkeur geven aan urineren en poepen met hun lichaam uitgelijnd op een noord-zuid-as.

Ik wil dit hoofdstuk afsluiten met 'georkestreerde' vibraties van het aardmagnetisch veld.

Earths Magnetic Field Vibrates Like A Drum
MP4 bestand – 8,7 MB 463 downloads

Auroras Move to Rhythms of Earth’s Magnetic Field | NASA

Wetenschappers ontdekten dat Aurora's bewegen in harmonie met de vibrerende veldlijnen die oscilleren in een cyclus van ongeveer zes minuten. Het verhelderen en dimmen van het poollicht correspondeert met de bewegingen van elektronen en de magnetische veldlijnen.